Grond verpachten en de landbouwvrijstelling: hoe zit dat?

4 december 2019 | Door:  Gerrald Heijnen

Steeds weer laait de discussie over het bestaansrecht op. Maar ook in artikel 3.12 van de huidige wet Inkomstenbelasting 2001 is nog steeds de landbouwvrijstelling geregeld. Op grond van deze vrijstelling blijft door een landbouwer gerealiseerde winst op landbouwgrond onbelast. Er moet wel worden voldaan aan bepaalde voorwaarden. Zo is de vrijstelling bijvoorbeeld niet van toepassing als je grond verkoopt voor een hogere dan de normale agrarische waarde. Een andere belangrijke voorwaarde is dat de grond in voldoende mate voor het eigen landbouwbedrijf moet zijn gebruikt. Bij verpachting speelt al snel de vraag of voldaan wordt aan die laatste voorwaarde.

Verpachting langer dan één jaar

Wanneer grond langer dan één jaar wordt verpacht, moet over het algemeen worden aangenomen dat de grond niet meer wordt gebruikt voor het eigen landbouwbedrijf. We hebben het dan over reguliere pacht of meerjarige eenmalige pacht, maar ook over bijvoorbeeld jaren achtereen een grondgebruiksverklaring. De eventuele waardestijging van de grond gedurende de periode van verpachting valt niet onder de landbouwvrijstelling.

Grond overbrengen naar privévermogen bij verpachting langer dan één jaar

Om een belastingclaim op een eventuele waardestijging te voorkomen kan de grond van het bedrijfsvermogen worden overgebracht naar het privévermogen. Dat kan belastingvrij vanwege de landbouwvrijstelling, mits:

• de grond een niet meer dan agrarische waarde heeft
• de grond op een andere manier fiscaal beclaimd is met bijvoorbeeld een pachtersvoordeel of een herinvesteringsreserve

De grond wordt vervolgens belast in box 3. Je krijgt dan te maken met de jaarlijkse heffing tot maximaal 1,6% inkomstenbelasting (voor 2020) over de waarde van de grond. Bij de waardering van de grond in box 3 wordt overigens rekening gehouden met het waardedrukkende effect van de verpachting. De werkelijke waardestijging van de grond en de werkelijk ontvangen pacht worden niet belast.  

Verpachten langer dan één jaar vanuit bedrijfsvermogen

Overbrenging naar het privévermogen bij langdurige verpachting is niet verplicht. Je kunt de grond in principe tot het bedrijfsvermogen blijven rekenen. Die keuze zul je bijvoorbeeld maken als de grond fiscaal beclaimd is en het overbrengen in verband daarmee leidt tot fiscale afrekening

Bij keuze voor bedrijfsvermogen wordt de zogenoemde compartimentering toegepast. Dat houdt in dat de waardeverandering van de grond gedurende de hele periode dat deze tot het bedrijfsvermogen behoort, wordt verdeeld over perioden van eigen gebruik en verpachting. De waardestijging gedurende de periode(n) van eigen gebruik valt in principe onder de landbouwvrijstelling. De waardestijging gedurende de periode(n) van verpachting is belast. Bij verkoop van de grond of staking van het bedrijf wordt het belaste deel van de waardestijging bij je inkomen betrokken. 

Verpachting maximaal één jaar

Grond kan ook voor maximaal één jaar worden verpacht. Bij deze kortdurende verpachting hoeft de landbouwvrijstelling niet direct gevaar te lopen. Voorwaarde is wel dat de verpachting plaatsvindt in het kader van vruchtwisseling. Met name in de akkerbouw speelt dit argument voor verpachting een grote rol.

Vruchtwisseling

Een teeltplan met vruchtwisseling zoals bij akkerbouwers komt nauwelijks voor buiten de akkerbouw, op bijvoorbeeld een melkveehouderij. Gras en snijmais zijn relatief gezonde gewassen. Toch kan vruchtwisseling ook bij gras en snijmais een positief effect hebben op de gewasgezondheid, de bodemgezondheid en de bodemvruchtbaarheid. In dat licht blijft de grond dienstbaar aan het eigen landbouwbedrijf gedurende de verpachting voor maximaal dat ene jaar. Zeker als de grond dan ook nog mag worden aangewend voor de afzet van dierlijke mest van het eigen bedrijf.

Heb je vragen?

Heb je te maken met verpachting en wil je geen risico lopen, neem dan contact op met Alfa. We helpen je graag verder.

Lees alles over de nieuwe pachtnormen voor 2021.

Dit artikel is geschreven door Bert Doornekamp, belastingadviseur Alfa Barneveld, bdoornekamp@alfa.nl