De bedrijfskundig adviseur die elke dag om half vijf ’s morgens begint

30 september 2021 | Door:  Bert Lowijs

Er zijn weinig bedrijfskundig adviseurs waar elke dag om half vijf ’s morgens de dag al begint. Maar Jan-willem van Beek is dan ook geen ‘gewone’ bedrijfskundige. Hij combineert z’n dagtaak bij Alfa met een eigen melkveebedrijf, samen met  zijn vrouw. In Ruinerwold staan op die tijd de tachtig koeien klaar om te worden gemolken. Om kwart voor acht, acht uur is hij boer-af en ‘kantoorman’, totdat ’s middags om kwart over vijf het melkritueel zich herhaalt.

Met een vader die leraar was op een landbouwschool lag een carrière als melkveehouder niet helemaal voor de hand. Jan-willem: “Maar een beetje in de familie zat het wel, zoals bij mijn opa. En mijn vrouw komt van een melkveebedrijf. Van jongs af aan ging ik al melken hier en daar. Het heeft mij altijd getrokken. Het vrije ondernemerschap, het bezig zijn met dieren, het technische stukje dat erbij komt kijken: het is de combinatie van facetten. Ja, natuurlijk heb je je uitdagingen. Wij hebben ons oorspronkelijke plan inmiddels ook al enkele keren gewijzigd ten opzichte van het begin. Je moet meebewegen met de markt en politiek.”

Locatie in Ruinerwold

Kennis van voeren kan Jan-willem niet worden ontzegd. Hij werkte eerder als adviseur in de buitendienst voor een grote veevoerleverancier. Ook is hij theoretisch al goed onderlegd in de melkveesector, met een hogere landbouwopleiding. Tien jaar terug doet zich de kans voor om een eigen melkveebedrijf te starten, samen met zijn vrouw. Met hulp van haar familie kan een locatie in het Drentse Ruinerwold worden gekocht. Daar combineert hij het boerenbestaan met de rol van bedrijfskundig adviseur agro. “Het gaat overdag over alles waar een ondernemer in zijn dagelijkse bedrijfsvoering mee wordt geconfronteerd. Van bedrijfsopvolging tot stallenbouw, financieringsaanvraag in overleg met de bank, de aankoop van fosfaatrechten tot een stukje stakingbegeleiding.”

Niet je eigen bedrijf spiegelen

“Ja, natuurlijk is het een voordeel als je rechtstreeks uit de praktijk komt”, zegt Jan-willem. “Ik kan de vertaalslag van de theorie naar de praktijk heel makkelijk maken. Maar het is ook weleens niet makkelijk. Je moet niet je eigen bedrijf gaan spiegelen met dat van een collega.” Al neemt hij de werkwijze van een ander ook weleens mee naar huis. “We hebben een aantal jaren terug het voersysteem versimpeld. We zijn overgestapt op ronde balen en een grasrantsoen. Dat kwam onder andere arbeid technisch voor ons beter uit.”

Pers maakt deels het sentiment

Als ondernemer én als bedrijfskundig adviseur ziet hij de toekomst van de sector niet somber in. Jan-willem: “Deels wordt het sentiment gemaakt door de pers. We moeten elkaar niet de put in praten. Het sentiment wisselt vaak ook per ondernemersfase. Jongere boeren zitten er heel anders in dan de oudere generatie. Maar je hebt wel met de ontwikkelingen van het moment te maken. Corona heeft de grondstofprijzen en alle economische wetten in de war geschopt. We zitten nu in een dure periode waarbij de grondstof die wij leveren, de melk, niet meebeweegt. Dat vraagt dat je nog scherper moet boeren. Het saldo staat onder druk. Maar die economische balans kan ook weer wijzigen. Het wordt steeds belangrijker als ondernemer om na te denken: waar liggen je kansen? Dat is per ondernemer verschillend. Er is geen standaard lijn meer.”

Extensief boeren

Die kansen liggen voor Jan-willem en Anneke in de extensievere landbouw. De melk is onderdeel van het Beter voor Koe, Natuur & Boer-programma een melkstroom die naar Albert Heijn gaat. Het levert een plus van vijf cent per liter melk op. “Dat is ons verdienmodel, in ruil voor een extensiever beheer met onder andere een maximumaantal koeien per hectare, koeborstels in de stallen, kruiden op het land en weidegang voor de koeien en het jongvee.”

Niet zijn eigen klantbeheerder

Een jaar lang is Jan-willem even geen adviseur in dienst van Alfa. “Ik dacht dat een kleiner kantoor beter bij mij zou passen. Maar ik heb gemerkt dat Alfa veel dichter bij de klant staat dan ik eerst voor ogen had. We kunnen de klant veel specialismen bieden. In de tijd dat ik weg was ben ik dat des te meer gaan waarderen.” En nee, hij is niet zijn eigen klantbeheerder lacht Jan-Willem. “Het bedrijfskundige deel doe ik natuurlijk wel. Zoiets als het mestbeleid richt ik zelf in. Maar we hebben allemaal specialismen binnen Alfa en een klantbeheerder is er daar een van. Dat is Kees Teunis. Kees houdt ons scherp, dat is weer zijn kwaliteit.”