Ondernemer van de maand augustus

1 augustus 2018 | Door:  Harm Nijdam

Ondernemer van de maand augusus: VOF Westerdijk

Nederland zucht onder een ongekende droogteperiode. En de eersten die dat merken, zijn akkerbouwers. Ondernemers zoals Bert Westerdijk, die z’n vele hectares met aardappelpootgoed met de dag achteruit ziet gaan. "Sproeien? Hier valt niet meer tegenop te sproeien.” Z’n eerste voorzichtige prognoses gaan uit van een oogstderving van minstens dertig procent. 

“Dit is serieus. Heel serieus”, zegt Bert Westerdijk met een zorgelijke blik over de zon beschenen aardappelvelden in Garsthuizen, gemeente Loppersum. “Die droogte gaat flink schade opleveren. Het ene ras kan beter tegen de droogte als het andere. Maar ook de sterke rassen staan stil in hun ontwikkeling. De knollen die het eerste zijn gevormd groeien nog wel door, maar de kleine knollen laat de plant nu vallen. Dit jaar is uitzonderlijk droog. Het schijnt dat het ook in 1976 heel droog moet zijn geweest, maar toen was ik nog een kleine jongen. Alleen was het toen ook in mei al droog. Wij hebben begin mei neerslag gehad tijdens het poten. Voor het pootgoed is het heel gunstig als er direct rond de opkomst veel water valt. Dat is het stadium waarin de aanleg van de knollen wordt bepaald. Maar het optimisme dat we toen hadden, neemt nu wel af." 

Leidingwater

De VOF Westerdijk bestaat behalve uit Bert uit vader Berend-Jan en zonen Berjan en Elmen. In totaal heeft het bedrijf 70 hectare eigen grond en 38 hectare gepachte grond in beheer; al naar gelang het roulatieschema ook voor suikerbieten en uien. Bert prijst zich nog gelukkig dat het geen zandgrond maar klei is. Op kleigrond is de capillaire werking beter (het natuurkundig verschijnsel waarbij grondwater omhoog wordt gezogen). 

"Uiteindelijk zijn de droge jaren op kleigrond beter dan op zandgrond. Alleen mogen we niet beregenen met oppervlaktewater. Er kan bruinrot in het water zitten. Met leidingwater wat we tijdelijk tot onze bechikking hebben proberen we de meest droogte gevoelige rassen nog wat in de been te houden.  Maar dat is niet alleen heel kostbaar, maar ook nog eens heel arbeidsintensief en zwaar werk.” 

Één derde minder opbrengst

Wat de uiteindelijke kostenpost wordt? “Dat is op dit moment nog niet te zeggen”, taxeert Bert. “Maar ik ga er sowieso vanuit dat we moeten rekenen met één derde minder opbrengst. De praktijk in de pootaardappelenteelt is dat de uiteindelijke prijs zich in dit soort jaren aanpast aan het aanbod. Wat daardoor de uiteindelijke schade is, is nog niet vast te stellen. Eind van het seizoen weten we waar we het voor gedaan hebben.” 

Beschikbaarheid pootgoed

Ook valt nog niet te voorspellen wat het effect zal zijn op de consumptieaardappelen, als de hoeveelheid pootgoed tekortschiet. Bert: “Hebben we volgend jaar nog wel genoeg aardappelen? Je hebt een Europese teeltverordening dat je als consumptieaardappelenteler alleen gekeurd pootgoed mag gebruiken. Maar je kunt wel nagaan: als dat pootgoed schaars en duur wordt.  Je ziet nu al beweging op de termijnmarkt. Maar het areaal consumptieaardappelen zal volgend jaar zeker niet toenemen.” 

Resistentie

Ook de aardappelteelt ontkomt niet aan nieuwe ontwikkelingen. Die worden mede in de hand gewerkt door de toenemende aardappelmoeheid. “Door kruisingen worden er steeds weer rassen gekweekt die resistent zijn. Maar die bodemorganismen die verantwoordelijk zijn voor aardappelmoeheid kunnen in de grond wel twaalf jaar overleven. Door een breed pakket aan rassen proberen we de resistentie te maximaliseren. Je hebt echter ook weer te maken met mutatieresistentie: die beestjes passen zich op den duur gewoon weer aan.” 

Alfa agrarisch georiënteerd

Alfa is ‘nog niet eens zo lang’ de accountant van de VOF Westerdijk. “We hebben jarenlang een andere accountant gehad. Een prima klein kantoor. Maar ook een mkb-kantoor met een beperkte kennis van de agrarische sector. Totdat Alfa een keer aanbood om over de schouder mee te kijken. Dat was heel positief. Alfa is toch meer agrarisch georiënteerd. We hebben in de pootaardappelteelt vaak te maken met goede en minder goede jaren. Dan weet Alfa precies hoe je die cijfers moet presenteren om je bedrijf er optimaal van te laten profiteren."