Pensioen, lijfrente, stamrecht en lenen bij de BV

1 november 2022 | Door:  Anne-Christien Kruizinga

Een appeltje voor de dorst of een strop?

Bijna iedere directeur-grootaandeelhouder (dga) leent wel eens van zijn eigen BV of heeft een rekening-courant schuld bij zijn BV. Toegegeven, het is ook makkelijk en vaak goedkoper om bij je eigen BV te lenen dan een lening bij een bank aan te gaan. Maar is het altijd wel zo verstandig om te lenen bij je eigen BV? Als je een lijfrente of stamrecht in je eigen BV hebt, of in het verleden pensioen in eigen beheer hebt opgebouwd, kan lenen bij de eigen BV onbedoelde gevolgen hebben waardoor de lening bij de BV achteraf een hele dure kan blijken te zijn.

Lenen bij de BV

Als je gaat lenen bij je eigen BV is het van belang om altijd in gedachten te houden dat het een lening is. Het geld moet dus moet dus weer terugbetaald worden, ook al ben je zelf de dga van de BV. De BV en DGA zijn namelijk twee verschillende (rechts)personen.

Het is van belang dat als je leent bij je eigen BV, je zakelijk handelt, de voorwaarden schriftelijk worden vastgelegd en worden nageleefd. Doe je dit niet en het blijkt op enig moment dat je de lening niet meer kunt aflossen, dan kan de belastingdienst de stelling innemen dat geen sprake is van een lening, maar dat je het geld als dividend hebt opgenomen en dus belasting moet betalen. Bij een faillissement van de BV komt de curator bij de dga in privé om de schuld te innen. De BV heeft immers een vordering en kan daarmee wellicht overige schuldeisers betalen.

Je kunt daadwerkelijk het geld weer over maken naar de BV om de rekening-courant af te lossen, maar je kunt dividend uitkeren om af te lossen (een dividenduitkering van  100.000 euro ost 26.900 euro aan liquiditeit en levert een aflossing van 73.100 euro op wanneer wordt afgelost door dividenduitkering). Wanneer je daadwerkelijk aflost, door het geld weer terug te storten naar de BV is er niets aan de hand. Maar als je gaat aflossen door dividend uit te keren is het van belang dat er voldoende overblijft in de BV zodat de BV aan haar verplichtingen kan blijven voldoen. Ook als er niet wordt afgelost en de lening blijft in stand is dit van belang.

Pensioen, lijfrente of stamrecht bij de BV

In het verleden werd vaak pensioen in eigen beheer opgebouwd omdat dit een aftrekpost voor de vennootschapsbelasting opleverde. Sinds 1 juli 2017 is dit niet meer mogelijk. Ook een lijfrenteverplichting bij de eigen BV, bijvoorbeeld ontstaan bij de omzetting van een eenmanszaak in een BV, komt vaak voor. Omzetting van een eenmanszaak in een BV kan in sommige gevallen tot stakingswinst leiden en om te voorkomen dat hierover afgerekend moet worden, kan dan een lijfrente worden bedongen. In beide gevallen heb je in het verleden minder belasting betaald dan wel uitstel van belastingheffing genoten door een pensioen- of lijfrenteverplichting te vormen in de BV.

Lening en pensioen of lijfrente bij de BV

Als je als dga tevens een lijfrente- of stamrechtverplichting in je eigen BV hebt of je hebt in het verleden pensioen in eigen beheer opgebouwd en je hebt nog een pensioenvoorziening staan of je hebt deze omgezet in een oudedagsverplichting, dan kan lenen bij de BV of dividend uitkeren nog vervelender uitpakken.

Als je namelijk geld geleend hebt van de BV en je kunt deze lening niet meer aflossen, dan neemt de belastingdienst steeds vaker met succes de stelling in dat je al (een deel van)  je pensioen of lijfrente hebt opgenomen, met alle gevolgen van dien. Dit wordt gezien als afkoop. Dit betekent dat er in een keer over de volledige waarde van de voorziening afgerekend moet worden en er daarnaast ook nog eens 20 procent revisierente verschuldigd is. Afrekening vindt plaats over de commerciële waarde van de pensioen- of lijfrenteverplichting. Door de huidige lage rentes is die meestal fors hoger dan de fiscale voorziening, het bedrag in de aangifte vennootschapsbelasting. De oudedagsverplichting kent geen commerciële waarde, maar ook hier geldt afrekening ineens over de hele verplichting en revisierente als blijkt dat de BV niet meer kan uitkeren omdat de dga geleend heeft van de BV dan wel dividend heeft uitgekeerd.

Het belastingvoordeel dat je in het verleden hebt genoten door de vorming van de pensioenvoorziening of de lijfrenteverplichting slaat dan ineens om in een fors belastingnadeel als de belastingdienst met succes kan stellen dat sprake is van afkoop.

Betekent dit nu dat je nooit mag lenen bij je eigen BV als de BV een pensioen- of lijfrenteverplichting heeft? Nee, dat is niet het geval. Maar het is wel van belang om de voorwaarden, denk aan rente en aflossing, schriftelijk vast te leggen en ook na te leven.

Oplossingen?

Als je een pensioenvoorziening of lijfrenteverplichting in de eigen BV hebt en de BV kan de pensioen- of lijfrente-uitkeringen niet of geheel voldoen, kun je dan – zonder fiscale consequenties – besluiten af te zien van de verdere uitkeringen? Helaas is dit in dit in nagenoeg alle gevallen niet  mogelijk. Als je een pensioen- of lijfrenteverzekering bij een verzekeringsmaatschappij hebt afgesloten, zie je ook niet af van de uitkeringen, ook niet als de verzekeringsmaatschappij een wat minder jaar heeft. De belastingdienst zal bij afzien van de uitkeringen daarom nog steeds over willen gaan het opleggen van belastingaanslagen.

Een goede oplossing in deze situaties is lastig. Maar om dan “je kop in het zand te steken” en te doen alsof er niets aan de hand is, is geen oplossing. Neem contact op met je adviseur om te kijken wat er in jouw situatie mogelijk is.