Weer kritiek op box 3-heffing

2 maart 2016

En wéér ligt de vermogensrendementsheffing van box 3 onder vuur. Ditmaal stelt de advocaat-generaal (een adviseur van de Hoge Raad) dat de heffing in strijd is met het Europeesrechtelijke eigendomsrecht. Dat is stevige kritiek, maar wat betekent dit eigenlijk voor u?

Lees ook hoe je kunt inspelen op de verhoging van de box 2 heffing in 2019.

Het systeem van box 3 is – nu nog – eenvoudig. Niet het daadwerkelijk genoten inkomen wordt belast, maar een forfaitair bepaald fictief inkomen. Die eenvoud was destijds revolutionair, maar is inmiddels het mikpunt van kritiek. Want door dat rigide systeem kan de heffing lager maar ook hoger uitvallen dan een heffing over het werkelijke rendement. En omdat in de praktijk het forfaitaire rendement van 4% vaak niet wordt gehaald, vinden veel belastingplichtigen dat ze te zwaar worden belast.

Noor heeft woning in Nederland

De zaak waar de advocaat-generaal nu over adviseert, betreft een inwoner van Noorwegen die in Nederland een woning heeft. Die woning wordt niet verhuurd en levert in zoverre dus geen rendement op. Toch wordt de woning in box 3 belast voor een forfaitair rendement over de woz-waarde. De advocaat-generaal spreekt in dit kader van een heffing met een ‘confiscatoir karakter’: de belastingplichtige wordt gedwongen in te teren op zijn vermogen.

In een breder verband stelt de advocaat-generaal vervolgens dat de box 3-heffing in strijd is met het eigendomsrecht zoals dat in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is vastgelegd. De advocaat-generaal vindt dat de Hoge Raad daarom bij de wetgever moet aandringen op aanpassing van box 3. Daarnaast zou de rechter de heffing in individuele gevallen kunnen corrigeren als blijkt dat de heffing hoger is dan de netto-inkomsten en waardevermeerdering van het vermogen.

Maatschappelijke onrust

Het advies van de advocaat-generaal past in de maatschappelijke onrust rondom box 3. De wetgever heeft al op die kritiek gereageerd door het fictief rendement per 2017 iets flexibeler te berekenen. Bovendien is gesuggereerd dat naar verdere verfijning wordt gestreefd. Het onderwerp heeft dus serieuze aandacht van de beleidsmakers, al moet worden gezegd dat dat wel erg lang heeft geduurd.

Wat betekent het voor u?

Het advies van de advocaat-generaal is voor de meeste belastingplichtigen geen aanleiding om nu bezwaar te maken tegen de aanslag inkomstenbelasting. Er loopt namelijk al een proefprocedure over box 3. De staatssecretaris heeft toegezegd de uitkomst daarvan ook toe te passen bij belastingplichtigen die geen bezwaar hebben gemaakt.

Deze proefprocedure handelt echter uitsluitend op de vraag of box 3 onrechtmatig is voor wat betreft de heffing over spaargeld. Als u andere vermogensbestanddelen dan spaargeld in box 3 heeft, kan dat dus een reden zijn om toch bezwaar te maken tegen uw openstaande belastingaanslagen. Daarbij is de kans echter groot dat de Belastingdienst uw bezwaar afwijst zonder de uitkomst van de lopende procedures af te wachten. Als uw bezwaar inderdaad wordt afgewezen, moet u beslissen of u met de zaak naar de rechter wilt stappen.

Overigens verwachten wij niet dat de Hoge Raad of de Europese rechter zal beslissen dat de box 3-heffing onrechtmatig is. Zelfs de advocaat-generaal verwacht dat zijn advies niet wordt gevolgd! Ondanks alle kritiek zal box 3 zeer waarschijnlijk dus nog wel even (zo) blijven. 

Zeker weten dat u goed zit? Neem contact op met onze fiscaal en juridisch adviseurs.