Afschrijving eigen gebouwen stopt in 2024 door hogere bodemwaarde

20 september 2023 | Door:  Arne de Beer

Voor veel ondernemers in de inkomstenbelasting, die nu nog afschrijven op bedrijfsvastgoed in eigen gebruik, stopt in 2024 de afschrijving. Hoe komt dat en zijn er uitzonderingen? In het Belastingplan 2024 staat een aanpassing van de bodemwaarderegeling gebouwen die de afschrijving bij veel ondernemers raakt. Zo’n fiscale wijziging roept vragen op. Hierna lees je er meer over.

Afschrijving op bedrijfsgebouwen

Bedrijfsgebouwen zijn grote investeringen die lang meegaan. Door erop af te schrijven, reken je de investeringsuitgaven toe aan de jaren waarin je het gebouw gebruikt. De economische levensduur van een gebouw bepaalt de afschrijving die je fiscale winst vermindert. Daarnaast moet je bij afschrijving rekening houden met de verwachte restwaarde (wat gebouw en grond opbrengen aan het einde van de levensduur in jouw onderneming).

Bodemwaarderegeling

De afschrijvingen op het bedrijfsgebouw stoppen tijdens de levensduur als een bepaalde boekwaarde wordt bereikt. Dit staat bekend als de fiscale bodemwaarderegeling. Investeringen in een gebouw mogen fiscaal niet verder worden afgeschreven dan tot de bodemwaarde. De bodemwaarde is tot en met 2023 voor gebouwen, die je in de onderneming zelf gebruikt, gelijk aan 50 procent van de WOZ-waarde. Hierdoor is nu nog jaarlijkse afschrijving mogelijk totdat zo’n 50 procent van de verkoopwaarde van het bedrijfsgebouw (met ondergrond) is bereikt. De WOZ-waarde wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld.

Onderscheid eigen gebruik of belegging

Op dit moment maakt het een groot verschil of je een gebouw als ondernemer zelf gebruikt, of dat een ander het gebouw gebruikt. Een gebouw in eigen gebruik mag je als ondernemer in de inkomstenbelasting afschrijven tot aan 50 procent van de WOZ-waarde. De bodemwaarde is dus 50 procent van de WOZ-waarde. Bij een gebouw dat een ander gebruikt (bijvoorbeeld bij verhuur) is de bodemwaarde 100 procent van de WOZ-waarde. 

Belastingplan 2024: bodemwaarde gebouwen in eigen gebruik wordt 100 procent

In het Belastingplan 2024 staat als maatregel dat voor alle gebouwen in de inkomstenbelasting een bodemwaarde van 100 procent van de WOZ-waarde gaat gelden. Deze maatregel is in 2019 eerder ingevoerd voor bv’s, maar gaat nu ook voor jou als ondernemer in de inkomstenbelasting gelden. Hiermee wordt de bodemwaarde voor jouw gebouwen in eigen gebruik ineens veel hoger. Heeft je onderneming in het verleden geïnvesteerd in een nieuw bedrijfsgebouw waarop nu wordt afgeschreven? Dan betekent de maatregel dat je in 2024 te maken kan krijgen met een plotselinge afschrijvingsstop op het gebouw. Het gevolg hiervan is dat je vanaf 2024 meer inkomstenbelasting moet betalen. Let wel op de uitzonderingen, zie hierna.  

Overgangsregeling nieuwe gebouwen in eigen gebruik

Heb je in de periode 2021 tot en met 2023 geïnvesteerd in een bedrijfsgebouw dat je zelf gebruikt? Dan kan je nog afschrijven met de overgangsregeling.

• Na het jaar van ingebruikname mag je nog drie volledige (boek)jaren afschrijven tot aan de (lage) bodemwaarde van 50 procent van de WOZ-waarde. Heb je bijvoorbeeld je gebouw op 1 juli 2023 in gebruik genomen, dan geldt voor de jaren 2024, 2025 en 2026 nog de bodemwaarde van 50 procent. Pas daarna geldt de bodemwaarde van 100 procent (en zal de afschrijving vrijwel zeker stoppen). 
• De eerste afschrijving moet vóór 1-1-2024 zijn geweest. Neemt jouw onderneming een bedrijfsgebouw in 2024 voor het eerst in gebruik, dan valt het gebouw direct onder de ‘nieuwe’ bodemwaarderegeling.

De ingebruikname uiterlijk einde 2023 is daarmee een aandachtspunt als je op dit moment bezig bent met nieuwbouw, die binnenkort wordt opgeleverd. Hetzelfde geldt als je een bestaand bedrijfspand koopt voor eigen gebruik in jouw onderneming: ingebruikname uiterlijk op 31-12-2023 betekent dat je nog 3 jaar naar de 50 procent-WOZ-waarde kan afschrijven.   

Afschrijvingsbeperking te voorkomen?

Je vraagt je misschien af of je de nadelen van de afschrijvingsbeperking kan verminderen. Een aantal tips:

• WOZ-waarde. Beoordeel of de WOZ-waarde die de gemeente vaststelt voor bedrijfsgebouw én grond niet te hoog is. Maak in 2024 tijdig bezwaar bij een te hoge WOZ-waarde.
• Werktuigen. Niet alles in het gebouw behoort ook ‘fiscaal’ tot het gebouw. Verwijderbare installaties die dienstbaar zijn aan het productieproces mag je afzonderlijk activeren. Je kan hierop afzonderlijk afschrijven, zonder bodemwaarde. Zijn werktuigen en installaties geboekt bij het gebouw, laat deze dan alsnog afzonderlijk vermelden op de activastaat. Let op: de installaties dienstbaar aan het gebouw zelf, horen wel bij het gebouw. Hetzelfde geldt voor aanhorigheden die in gebruik zijn bij het gebouw.

Daarnaast blijft het (onder voorwaarden) mogelijk om voor groot onderhoud van het gebouw een onderhoudsvoorziening vormen. De toevoegingen aan de voorziening verminderen jouw winst.  

Wanneer krijg je niet met de maatregel te maken?

Je krijgt niet met deze maatregel te maken als je investeert in een duurzaam gebouw (bijvoorbeeld een groenlabelkas of een duurzame stal) waarop je willekeurig mag afschrijven. Voor milieu-investeringen (onder de Vamil) geldt namelijk geen bodemwaarderegeling. 

Wat betekent de bodemwaarderegeling voor jou?

Oefen je als ondernemer je bedrijf uit in een eenmanszaak, vof, maatschap of cv en heb je vastgoed dat je zelf gebruikt? Dan moet je er rekening mee houden dat de afschrijvingsmogelijkheid hierop vanaf 1 januari 2024 wordt beperkt. De liquiditeit uit de afschrijvingen komt niet (meer) beschikbaar. Er is een overgangsregeling voor gebouwen die nog geen drie jaar zijn afgeschreven en er zijn maatregelen mogelijk om het fiscale nadeel te beperken. Neem contact op met je adviseur om de gevolgen voor je onderneming te laten bepalen.

Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met je Alfa-adviseur.