Concept-testament nog niet gepasseerd bij de notaris? Pas op met bedrijfsopvolging

11 augustus 2023

De vraag lag onlangs weer voor bij de Rechtbank: kunnen aan een concept-testament rechten worden ontleend? In dit geval was het antwoord nee.

Praktijk

Het komt regelmatig voor dat onze klanten naar de notaris gaan en vervolgens de opgestelde concept-testamenten lange tijd laten liggen, voordat ze een afspraak maken om de testamenten te laten passeren. Er is soms een behoorlijke drempel en dat is ook begrijpelijk. Zeker als er bijvoorbeeld meerdere kinderen zijn en maar één opvolger in de onderneming, kan het lastig zijn om te bepalen wie wat moet krijgen na het overlijden. Helaas is een testament pas na het passeren definitief. Tot die tijd kunnen er in de regel geen rechten aan worden ontleend. Er is dan onduidelijkheid onder de erfgenamen en de voortzetting van het bedrijf kan mogelijk in gevaar komen.

Werkwijze en regels

Voordat een notaris het definitieve testament passeert, kunnen meerdere concept-testamenten worden opgesteld. Hierover kan je dan nadenken en het vervolgens laten aanpassen of zo laten passeren.  Bij het passeren komt het moment dat de notaris vast stelt of het werkelijk je uiterste wil is en of je je er bewust van bent wat je gaat ondertekenen. Aan de zorgplicht van de notaris wordt grote waarde gehecht. Onlangs is er een petitie aangeboden aan de (demissionaire) Minister van Rechtsbescherming om regelgeving te maken, waarin wordt vastgelegd dat ook aan het concept-testament rechten kunnen worden ontleend. Deze regelgeving komt er niet.

Zolang de ondertekening niet heeft plaatsgevonden, is er enkel sprake van een concept-testament. Dan is er geen zekerheid dat de uiterste wil overeenkomt met het concept-testament. Deze rechtszekerheid is van groot belang, omdat de uiterste wil pas werking krijgt, op het moment dat de overledene zich daarover niet meer zelf kan uitlaten, aldus de berichtgeving.

Risico

Het risico is dat een nalatenschap niet verdeeld kan worden, zoals de overledene gewild had. Wanneer een bedrijfsopvolger niet gefaciliteerd wordt en kinderen op basis van de wet of een verouderd testament gelijke delen krijgen, kan voortzetting van de onderneming zelfs financieel onmogelijk zijn.

De rechter kan in individuele gevallen beslissen of er bijzondere omstandigheden zijn, die maken dat een concept-testament toch gevolgd moet worden. Een discussie die je liever niet voert en waar wij onze klanten graag voor behoeden.

Advies

Heb jij nog concept-testamenten of andere notariële akten liggen zonder dat ze gepasseerd zijn? Beoordeel dan op korte termijn of ze nog actueel zijn en laat ze passeren bij de notaris, zodat je erfgenamen niet voor verrassingen komen te staan. Hulp nodig? De juridisch adviseurs van Alfa denken graag met je mee.