Bestuurder versus onderneming: wat te doen bij een tegenstrijdig belang?

7 oktober 2021

De belangen van de onderneming en de persoonlijke belangen van de bestuurder zijn nog al eens tegenstrijdig. Kan en mag een bestuurder in zo’n geval naar eigen inzicht besluiten nemen? Het zogenaamde ‘tegenstrijdig belang’ is een weerbarstig juridisch leerstuk. In dit artikel vind je een korte uitleg met tips voor de praktijk.

Een tegenstrijdig belang, wat is dat?

De bestuurder moet op grond van de wet zijn taak behoorlijk vervullen. Hij wordt dus geacht om het bedrijfsbelang en niet zijn eigen belang voorop te stellen. Van een tegenstrijdig belang is sprake als het bedrijfsbelang en het persoonlijke belang van de bestuurder botsen. Voorbeeld: de onderneming handelt met de bestuurder of een connectie van de bestuurder, zoals een familielid. In dergelijke gevallen wordt de bestuurder niet in staat geacht het belang van de onderneming behoorlijk te kunnen vertegenwoordigen.

Wat zegt de wet?

Bij een direct of indirect tegenstrijdig belang mag een bestuurder op grond van de wet niet deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming. Is het nemen van een besluit daardoor onmogelijk, dan moet het besluit worden genomen door de raad van commissarissen. Is er geen raad van commissarissen, dan besluit de algemene vergadering. Er geldt één uitzondering: als in de statuten een afwijkende regeling is opgenomen.

Wat als een besluit is genomen terwijl sprake was van een tegenstrijdig belang?

Als de bestuurder ondanks de aanwezigheid van een tegenstrijdig belang wel een besluit heeft genomen, is het besluit vernietigbaar. Vernietiging heeft tot gevolg dat het besluit achteraf nooit heeft bestaan. Kom je als bestuurder in zo’n situatie, neem dan contact met Alfa op voor overleg. In het uiterste scenario kan je als bestuurder namelijk persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade als gevolg van het besluit.

Tips

1. In geval van een tegenstrijdig belang is het zaak om medebestuurders hier zo spoedig mogelijk van op de hoogte te stellen. Onthoud je in zo’n geval van besluitvorming.
2. Onderzoek of de raad van commissarissen of de aandeelhoudersvergadering moet besluiten. Dit hoort in de statuten geregeld te zijn.
3. Tip voor de directeur-grootaandeelhouder / andere vennootschappen met één bestuurder en zonder raad van commissarissen: sluit de tegenstrijdigbelangregeling uit in de statuten, zodat het bestuur bevoegd blijft om te besluiten. Leg het bestuursbesluit in een dergelijk geval schriftelijk vast en geef inzicht in de gemaakte belangenafweging. Vraag indien nodig een advies van een ter zake kundige om het bestuursbesluit te onderbouwen.
4. Tip voor directeur-grootaandeelhouder van een B.V. zonder uitsluiting van de tegenstrijdigbelangregeling in de statuten: maak notulen op van de aandeelhoudersvergadering waarin het besluit is genomen. Besteed in deze notulen uitdrukkelijk aandacht aan het tegenstrijdige belang en geef inzicht in de gemaakte belangenafweging en onderbouwing daarvan.
5. Mocht je twijfelen of sprake is van een tegenstrijdig belang, neem dan contact op met een van de juridisch adviseurs van Alfa.

Stichting, vereniging, coöperatie

Met ingang van 1 juli 2021 geldt de hiervoor beschreven tegenstrijdigbelangregeling ook voor de vereniging, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij. Een stichting heeft geen algemene vergadering. Daarom geldt voor de stichting zonder raad van commissarissen - in afwijking van de hiervoor beschreven regeling - dat het bestuur bij een tegenstrijdig belang bevoegd blijft om het besluit te nemen. Verder gelden voor de stichting, vereniging, onderlinge waarborgmaatschappij en coöperatie dezelfde regels als voor de BV en de NV.