Institutioneel racisme op de arbeidsmarkt

Naast institutioneel racisme op de politieke agenda zetten, is een volgende stap luisteren en bewustzijn creëren. Luisteren leidt tot begrip en vervolgens tot bewustwording. Voor de Nederlandse samenleving is het van belang dat Nederlanders zich bewuster worden van het verleden, zonder elkaar schuldgevoelens aan te praten. Het gaat om lessen trekken uit het verleden.
 

Als werkgever mag je geen onderscheid maken vanwege kenmerken die niet relevant zijn voor de functie, zoals huidskleur, leeftijd of seksuele voorkeur. Wanneer mag een werkgever wel onderscheid maken? Dat is vastgelegd in wetgeving. Er is een verschil tussen direct en indirect onderscheid. Bij direct onderscheid maak je onderscheid op grond van afkomst of huidskleur, geslacht, seksuele voorkeur, leeftijd, godsdienst, handicap of een ander kenmerk die de wet heeft aangewezen. Direct onderscheid is verboden. Wel zijn er in de wet uitzonderingen gemaakt waarbij direct onderscheid is toegestaan. Deze uitzonderingen zijn in verschillende wetten vastgelegd.
 

Gelijke behandeling komen in de volgende wetten voor:
• Algemene wet Gelijke behandeling.
• Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte.
• Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd.
• Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen.
• Burgerlijk Wetboek, artikel 7:646 tot en met 7:648.
• Ambtenarenwet, artikel 125g en 125h.
 

Van indirect onderscheid is sprake als een eis of werkwijze in eerste instantie neutraal lijkt, maar via een omweg leidt tot discriminatie. Zet je als werkgever in een vacature voor een schilder dat hij of zij uitsluitend Nederlands spreekt, dan is dat mogelijk indirecte discriminatie van buitenlandse schilders. Het is namelijk de vraag of goed Nederlands spreken belangrijk is voor het schilderwerk dat hij of zij doet. Indirect onderscheid mag je als werkgever wel maken als daar een goede reden voor is. Een voorbeeld van goede reden voor indirect onderscheid is als je als werkgever een vacature plaats voor een docent Nederlands en alleen kandidaten vraagt die goed Nederlands schrijven en spreken.
 

Bovenstaande wetgeving is duidelijk maar toch wordt er in Nederland gedemonstreerd vanwege institutioneel racisme. Institutioneel racisme is subtieler. Het is racisme dat onbewust in de structuren van onze samenleving zit. Je vindt institutioneel racisme onder andere op onze arbeidsmarkt, in sollicitatieprocedures, de huizenmarkt, in onze taal, tradities en medische richtlijnen.
 

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) deed in 2008 onderzoek om discriminatie op de arbeidsmarkt in kaart te brengen. De onderzoekers stelden 1.300 keer twee identieke cv’s op, met boven het ene een Nederlands klinkende naam en boven het andere een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse naam. Wat bleek: kandidaten met namen die duidden op een niet-westerse migratieachtergrond hadden 16 procent minder kans om uitgenodigd te worden voor een sollicitatiegesprek, ondanks een volledig gelijkwaardig cv.
 

 

Als je als werkgever een vacature open hebt staan, dan zoek je de beste kandidaat. Hierbij moet je als werkgever de kandidaten gelijk behandelen. De Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement & Organisatieontwikkeling (NVP) heeft in overleg met de Stichting van de Arbeid een sollicitatiecode opgesteld. De sollicitatiecode bevat basisregels die werkgever volgens de NVP in acht behoren te nemen.

Het Sociaal Planbureau (SCP) heeft in maart 2020 onderzoek gedaan naar discriminatie op het werk.
Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat 16% van de werkende discriminatie heeft ervaren op het werk in 2018. Leeftijd, geslacht en etnische achtergrond worden relatief veel genoemd als discriminatiegronden. De hoogste aandelen van personen die discriminatie hebben ervaren op het werk, hebben een migratieachtergrond. Vrouwen ervaren meer discriminatie op het werk dan mannen, waarbij het bijvoorbeeld gaat om beloning en doorstroming.

Het College Voor De Rechten Van De Mens biedt werkgevers gratis trainingen over onder andere onbewuste vooroordelen en selecteren zonder vooroordelen.
Dit artikel is bedoeld om samen institutioneel racisme op de arbeidsmarkt te voorkomen.

 

Voor vragen over dit artikel of hulp bij het opstellen van een eerlijke en transparante sollicitatieprocedure kunnen de arbeidsjuristen van Alfa je van dienst zijn.