Krijgt je zakenpartner last van jouw levenstestament?

14-04-2022 | Door:  Jan Poppe

Wanneer je er zeker van wilt zijn dat vermogen op de door jou gewenste wijze wordt nagelaten aan je erfgenamen, stel je een testament op. Je kunt ook een levenstestament opstellen, waarmee je een ander de volmacht geeft om handelingen voor jou uit te voeren om het moment dat je daar zelf niet meer toe in staat bent. Maar hoe werkt dat in privé opgestelde levenstestament uit voor jouw zakenpartner, als jij onverwacht vroegtijdig of langdurig uitvalt?

Bij een levenstestament wordt de volmacht vaak gegeven aan de echtgenoot/partner, of aan een of meer van de kinderen, omdat zij heel dichtbij staan. Degene die het levenstestament laat opmaken (de eigenaar van het bedrijf) maakt daarbij regelmatig geen onderscheid in bevoegdheden. Jan Poppe (juridisch adviseur bij Alfa): “In de praktijk betekent dit dat een of meer personen de bevoegdheid over de onderneming en het privévermogen krijgen. Daarnaast zijn er nog wat bijzondere zaken (zoals schenkingen), die een gevolmachtigde alleen mag doen als hij of zij aan bepaalde voorwaarden voldoet. Maar er spelen op zo’n moment wel belangrijke vragen, zoals: is de gevolmachtigde wel voldoende capabel? En wat te doen als de gevolmachtigde zijn privébelang liever voorrang geeft boven het bedrijfsbelang?

Bespreking zonder zakenpartner?

De inhoud van de volmacht bepaalt de mogelijkheden van de gevolmachtigde. “Deze mogelijkheden worden door de volmachtgever en zijn of haar echtgenoot/partner besproken bij de notaris. Er ontbreekt dan echter één uiterst belangrijke sleutelfiguur bij die bespreking: de zakenpartner! Hierdoor kan een situatie ontstaan waarin de zakenpartner van de ondernemer – bij uitval van hem of haar – ineens volledig ontredderd is, omdat zijn of haar echtgeno(o)t(e)/partner de complete volmacht heeft gekregen. De zakenpartner zal het belang van het bedrijf vooropstellen en daarbij mogelijk keuzes maken die niet vanzelfsprekend zijn voor de gevolmachtigde. Dat kan veel wrijving, spanning en ongemak geven.”

Calamiteiten

Niet zelden slaat in zo’n periode de wet van Murphy toe, denk bijvoorbeeld aan: het wegvallen van de belangrijkste handelspartner, huuropzegging door de verhuurder, faillissement van een grote debiteur, opzegging krediet/financiering, extreme stijging energieprijzen, noodzaak tot diepte-investeringen (bijvoorbeeld ledlampen), onteigening (landbouwbedrijf) of opkoopregeling, handhaving PAS-legalisatie, een grote machine gaat stuk, of een overnamebod van de grootste concurrent. Hier moét de zakenpartner actief op reageren.

Belang samenwerkingsovereenkomst

Jan Poppe: “Het is vaak een langdurige samenwerking, waarbij ziekte van de zakenpartner niet direct leidt tot einde samenwerking (vaak een periode van twee jaar). Daarom vinden wij het belangrijk dat je als ondernemer een goede samenwerkingsovereenkomst opstelt. Je legt daarin vast wie de gevolmachtigde mag zijn en binnen welke voorwaarden (kaders) deze persoon mag handelen. Ook leg je daarin heldere afspraken vast over de winstdeling en arbeidsvergoeding, en over het kunnen gebruiken van een levenstestament en de voorwaarden voor de gevolmachtigde. De ‘overgebleven’ zakenpartner moet immers wel de ruimte krijgen om te kunnen handelen in het belang van de onderneming. Als extra personeel moet worden aangenomen of ontslagen vanwege uitval van de ondernemer, of wanneer herfinanciering niet kan wachten, moet de overgebleven zakenpartner bevoegd kunnen blijven. Hiervoor maken wij concrete afspraken, binnen welke kaders de zakenpartner kan handelen, of dat hij dat kan met de gevolmachtigde. Die gevolmachtigde beslist mee in het belang van de onderneming. Dit geldt niet alleen voor een maatschap, een vof, maar ook voor de bv met meerdere aandeelhouders. Het bespreekbaar maken en vastleggen van deze problematiek inclusief de voorwaarden kan in de aandeelhoudersovereenkomst.”

Wil je meer weten over het levenstestament en de voorwaarden? Neem dan contact op met onze juristen om de mogelijkheden voor jou en je zakenpartner te bespreken.