Scheiden: woning cadeau of dringende morele verplichting?

19 februari 2020

Bij een echtscheiding doen de voormalige echtgenoten meer dan eens een beroep op een natuurlijke verbintenis. De reden hiervoor is dat bij voldoening van een natuurlijke verbintenis geen schenkbelasting verschuldigd is als de ene partner de woning toebedeeld krijgt. Maar hoe zit het met de bewijslast?

Een natuurlijke verbintenis is een verbintenis die niet via de rechter kan worden afgedwongen. Volgens het Burgerlijk Wetboek is sprake van een natuurlijke verbintenis ‘wanneer iemand jegens een ander een dringende morele verplichting heeft van zodanige aard dat naleving daarvan, hoewel rechtens niet afdwingbaar, naar maatschappelijke opvattingen als voldoening van een aan die ander toekomende prestatie moet worden aangemerkt’. 

Een praktijkvoorbeeld

Bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant werd recent een beroep gedaan op het voldoen aan een natuurlijke verbintenis. Een man en vrouw besluiten te gaan scheiden nadat zij jarenlang in het buitenland hebben gewoond. Bij de verdeling van de huwelijkse gemeenschap krijgt de vrouw de woning toebedeeld, zonder dat zij de man hiervoor een vergoeding betaalt. De waarde van de woning is 225.000 euro. De man doet een beroep op het bestaan van een natuurlijke verbintenis, omdat hij een morele plicht voelt zijn ex-vrouw en kinderen fatsoenlijk te huisvesten. 

Aanslag schenkbelasting

De belastinginspecteur is van mening dat de toebedeling van de woning aan de vrouw zonder tegenprestatie een schenking is. Hij legt daarom een aanslag schenkbelasting op. Fiscaal gezien wordt het voldoen aan een natuurlijke verbintenis gelijkgesteld aan een schenking. Echter, deze schenking is vervolgens vrijgesteld voor schenkbelasting. Wanneer mevrouw in deze casus aannemelijk kan maken dat er sprake is van het voldoen van een natuurlijke verbintenis, is geen schenkbelasting verschuldigd.

Bewijslast

Volgens de rechtbank slaagt mevrouw in deze bewijslast. Zij kan aannemelijk maken dat haar ex-echtgenoot aan een dringende morele verplichting heeft voldaan, omdat:

• zij aanvoert dat zij tijdens het huwelijk voornamelijk voor de kinderen heeft gezorgd
• zij niet in aanmerking komt voor een uitkering
• zij geen netwerk heeft in Nederland
• zij psychische klachten ondervindt van de echtscheiding en last heeft van de taalbarrière

Hoofdregel is dat er tussen de ex-echtgenoten een vergoedingsrecht ontstaat wanneer een ex-echtgenoot wordt bevoordeeld bij de verdeling van de huwelijkse gemeenschap. De omstandigheden - waaronder de wederzijdse welstand en behoefte van de ex-echtgenoten - kunnen echter leiden tot de conclusie dat er sprake is van een voldoening aan een dwingende morele verplichting.

Vraag het Alfa

Heb je vragen over dit artikel? Of wil je meer weten over het onderwerp? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. We helpen je graag verder.