Banner

Trends en actualiteiten in de retail en detailhandel

11 november 2020 | Door:  Erik Langerhuizen

De coronacrisis heeft een aantal zwakke punten in de retail genadeloos blootgelegd en tegelijkertijd een aantal trends versneld. Op de SRA-BiZ Kennisdag gaf Dirk Mulder, sector banker Trade & Retail bij ING, inzicht in de zes thema’s die van belang zijn voor de retail en de branche blijvend zullen veranderen. Wat betekent dit voor de retailer en zijn manier van werken en hoe kan jouw accountant daar bij helpen?

De impact van de coronacrisis
Van funshoppen naar runshoppen
De anderhalvemeter-economie
Supply chain
Duurzaamheid
Merken
Social media
E-commerce

De impact van de coronacrisis

De effecten van de coronacrisis en de lockdownmaatregelen zijn voor retailers heel verschillend. In maart sloot een aantal winkels de deuren, uit schrik of vanwege de veiligheid en gezondheid van klanten en het personeel. Daarna heeft de omzet in de branche zich breed genomen weer hersteld. Het Economisch Bureau van ING gaat voor dit jaar uit van een groei van 4% voor de branche als geheel. Volgend jaar zal er naar verwachting sprake zijn van en stabilisatie of wellicht een kleine plus.

Binnen de retail heeft het food-segment het de afgelopen tijd goed gedaan. Consumenten zijn gaan hamsteren en dit heeft de supermarkten topomzetten opgeleverd, maar ook daarna bleven de supermarkten goed draaien. De speciaalzaken hadden aanvankelijk moeite om mee te komen, maar doen het de laatste maanden over het algemeen heel goed. Dit patroon hebben we ook bij eerdere crises gezien. Hamstergedrag wordt gevolgd door verwengedrag. Als de consument de eerste schrik te boven is, wil hij zichzelf verwennen. Hij wil daarbij graag een stukje zekerheid en vertrouwen en kiest daarom voor de kennis en lokaliteit van de speciaalzaak.

Van funshoppen naar runshoppen

Het non-food-segment doet het breed genomen nog redelijk, maar de fysieke winkel heeft het erg zwaar. ING gaat voor dit jaar uit van een krimp van 2%. Veel winkels gingen dicht en consumenten zochten andere kanalen. En toen de winkels weer opengingen, bleven die voor de consument vaak onveilig aanvoelen. Klanten zijn de winkelstraat blijven mijden, wat bij veel winkeliers tot negatieve omzetten heeft geleid. Vooral de retail gerelateerd aan mode en luxe en contactretail – denk aan opticiens en audiciens - hebben het erg moeilijk gehad en het herstel gaat traag.

Door het sluiten van de winkel en de gepercipieerde onveiligheid is het funshoppen veranderd in runshoppen. De consument heeft zijn focus verschoven naar het internet. De online aankopen zijn zowel bij food als non-food enorm gestegen. Het bijzondere is dat online winkels in de eerste paar maanden van het jaar juist moeite hadden om de sterke opmars van de afgelopen jaren vast te houden. E-commerce was gewend om met dubbele cijfers te groeien, maar in de eerste maanden zakte dit weg tot 2-4%. Daarna volgde een omzetpiek.

Hier gaan we in op de toekomst voor de retail, aan de hand van zes thema’s die zorgen voor een blijvende verandering in de branche.

De anderhalvemeter-economie

Veel detaillisten hebben aanpassingen gedaan in het kader van ‘social distancing’. Een deel van de maatregelen die in dit licht zijn genomen, heeft een tijdelijk karakter. Toch zullen er ook zaken blijven hangen. Een voorbeeld hiervan is de verschuiving van het aankoopgedrag van de consument naar e-commerce, maar ook onze manier van betalen. We betalen al liever niet meer contant en raken steeds meer gewend aan zelf scannen. Hier zullen retailers in mee moeten, want het gedrag van consumenten kan blijvend veranderen.

Creatieve ondernemers zijn in de afgelopen maanden via beeldbellen contact gaan zoeken met hun klanten, om hen uiteindelijk virtueel of op specifieke momenten van de dag in de winkel toe te laten. We zien steeds meer van deze speciale shopping-uurtjes en een verschuiving in shopping-momenten van het weekend naar doordeweeks. Verder hebben juist de grote steden het moeilijk. Waar mensen vóór de crisis juist naar de stad gingen voor een dagje winkelen in combinatie met horeca en cultuur (een dagje uit), gaan zij nu naar de kleinere steden die goed bereikbaar zijn met de auto. De vraag is: blijft er na de coronacrisis iets van deze trend hangen? En wat betekent dit voor het locatiebeleid van de retailer?

De supply chain

De coronacrisis heeft het probleem van de ketenafhankelijkheid blootgelegd. Handelaren en producenten zijn erg afhankelijk van producten die van wereldwijde toeleveranciers afkomstig zijn. Tijdens de verschillende lockdowns kregen retailers artikelen niet meer aan- of bijgeleverd door de haperende handel en daarbij kreeg de consument andere behoeften. Dit betekent dat de retailer binnen zijn leveranciersketen de mogelijkheid moet hebben om een verandering teweeg te brengen.

Vóór de uitbraak van corona waren de supply chains gericht op het aanhouden van de kleinste voorraad tegen de laagste kosten. Dit leidt vaak tot lange supply chains met allerlei tussenschakels en weinig tijd om te reageren op verstoringen. Door de coronacrisis gaat het niet meer om efficiency, om producten zo goedkoop mogelijk door de keten te krijgen. Het draait nu om effectiviteit. De winkel moet vol met de juiste artikelgroepen. Hoewel retailers aan de slag zijn gegaan met andere artikelgroepen, hebben de meesten in dit opzichte nog niet over de toekomst nagedacht. Moeten zij bijvoorbeeld hun keten omgooien, er anders mee omgaan? Weinig ondernemers hebben daar al een antwoord op.

Tip!
Bekijk hoe de supply chain eruitziet en of hierin verandering moet worden aangebrach. Stel, je hebt nu een eigen kantoor in China, maar dit land gaat in lockdown en er komen geen producten meer. Heb je dan de flexibiliteit om ergens anders te gaan inkopen? Wordt je bedrijf wellicht minder kwetsbaar als je samenwerkt met groothandels of leveranciers die deze flexibiliteit wel hebben?

Duurzaamheid

De coronacrisis laat duidelijk zien welke impact wij met elkaar hebben op het milieu. Nu we minder rijden, vliegen en vervoeren, zien we dat de natuur meer ruimte inneemt. In die zin drukt de crisis ons met de neus op de feiten en we staan dan ook op een keerpunt voor een eventuele duurzame economie. De vraag is: wat gaat er straks gebeuren als we weer meer richting normaal gaan? Als we een transitie willen maken richting die duurzaamheid, dan zullen bedrijven hun businessmodellen moeten aanpassen en dit betekent vaak dat zij investeringen zullen moeten doen. Maar wat als we te maken krijgen met een economische crisis en bedrijven op de kosten moeten letten? Zetten ze dan door op die strategie van duurzaamheid? Of moeten ze een stap terugdoen, omdat ze het geld niet hebben om daarin te investeren?

Het is daarnaast van belang om naar je klant te blijven kijken. De consument vindt duurzaamheid steeds belangrijker en dwingt winkeliers om daar steeds meer mee te doen. Maar wat als de consument in de crisis zijn baan verliest of op zijn inkomen heeft moeten inleveren? Is hij dan nog bereid om voor duurzaamheid te betalen? De retailer zal hier beleid op moeten maken.

Merken

In tijden van crisis en onzekerheid grijpt de consument vaak terug op merken. Dat zien we nu in de retail, waarbij de groei van de A-merken opvallend is geweest. Deze merken zijn bekend en vertrouwd en geven de consument een bepaalde zekerheid. Dit biedt kansen voor de retailer, maar alleen als hij zichtbaar blijft en het goede verhaal vertelt. Juist in deze tijd kunnen merken laten zien waar ze voor staan door voorspelbaar en betrouwbaar te zijn. Dit kan door te blijven denken vanuit de merkbelofte. Als je een verhaal overbrengt dat niet bij je past, zal de consument je direct afstraffen.

Social media

Elke ondernemer heeft er baat bij om regelmatig iets op social media te plaatsen. Het zijn bij uitstek kanalen om de waarden van een merk uit te dragen. Het creëert betrokkenheid en zorgt voor positieve verkoopcijfers. Toen de winkels tijdens de lockdown gesloten waren, en nu de traffic in een aantal winkels flink is afgenomen, zien we dat retailers of leveranciers steeds meer op zoek gaan naar andere manieren om met de consument in contact te blijven. Social media zijn daar uitstekend geschikt voor.

Het is belangrijk om te zoeken naar een medium dat bij past bij de winkel/ondernemer en het merk. Linda Keijzer, CEO van Xenos, heeft gezegd: ‘Xenos is geen retailer meer, maar meer een mediabedrijf geworden. Wij produceren content en dat zie je in de winkel terug. We zijn actief op Instragram en de winkel moet steeds meer Instagrammable zijn’.

Tip!

De combinatie van winkel en assortiment en social media wordt in de communicatie met de klant van de retailer steeds belangrijker. Hoe ben jij hier mee bezig?

E-commerce

De retailer heeft te maken met een transitie richting e-commerce. Sinds de coronauitbraak in Nederland nemen de internetverkopen behoorlijk toe. Ook nieuwe doelgroepen stappen versneld over naar e-commerce, zoals de ouderen. Dit is echter voor veel winkeliers nog geen rendabel businessmodel. Het is duur, onder meer door de benodigde investeringen in ICT en marketing. Daar komt bij dat er, zeker voor de meer gangbare producten, een enorme transparantie en daarmee prijsdruk is. Het is dus niet voor iedereen eenvoudig.

De afgelopen tijd heeft echter laten zien dat het digitale kanaal steeds belangrijker wordt. Ook de zelfstandige retailer zal in deze ontwikkeling mee moeten en er een strategie op moeten ontwikkelen. Dit betekent dat hij erin moet investeren en een aantal belangrijke beslissingen moet nemen. De vraag is: moet hij zelf investeren in een eigen webshop? Of kan hij dat met partners doen? Of kan hij zijn e-commerce via platforms gaan ontwikkelen? Er zijn bijvoorbeeld kleine winkels enorm succesvol doordat zij hebben gekozen voor verkoop via Amazon.com.

Verkopen via internet betekent ook dat het logistieke apparaat erachter op orde moet zijn. Het is voor een bedrijf funest om een artikel in de webshop of op het platform te hebben staan dat niet meer op voorraad of leverbaar is. De retailer zal in zijn informatievoorziening heel actueel moeten zijn. Daarnaast zal hij keuzes moeten maken in hoe hij zijn producten gaat versturen. Het is niet erg als dat iets langzamer gaat dan bij de grote partijen, mits je dat goed communiceert.

Een andere opkomende trend is ‘ship from the store’. De traffic in de winkels is afgenomen door de coronacrisis. Dit betekent dat er in de winkel ruimte ontstaat om vandaaruit producten te versturen. Een aantal ketenpartijen heeft dit al omarmd, zoals Rituals. Als een klant een bestelling plaatst, wordt vanuit een algoritme bepaald wat voor het bedrijf op dat moment de meest gunstige oplossing is: verkoop vanuit de winkel, vanuit een partner of vanuit het centrale distributiecentrum. Dit is een creatieve manier om van een negatieve ontwikkeling (minder traffic in de fysieke winkel) een positieve efficiëntieslag te maken.

Tip!
Door de coronacrisis draait het in de retail om creatieve oplossingen voor de korte termijn en het ontwikkelen van een visie en strategie voor blijvende veranderingen in de branche. Wat zijn de mogelijkheden en welke strategie past daarbij?

Erik Langerhuizen

Erik Langerhuizen

Relatiemanager

088 2533200 | elangerhuizen@alfa.nl


Meer over Erik