Wat nu als je je crediteuren niet meer kunt betalen?

23 maart 2020 | Door:  Jan Poppe

Met het pakket noodmaatregelen van 17 maart creëert het kabinet ruimte in de liquiditeit van de onderneming en ondernemer. Belastinguitstel, doorbetaling van salaris en dergelijke zijn maatregelen om te voorkomen dat een onderneming niet meer kan betalen. Banken bieden ruimte om aflossingen uit te stellen voor de komende drie tot zes maanden. Voor je eigen bedrijf neem je ook maatregelen die vergaand zijn.  Wat kun je als bedrijf nog meer doen als er vraaguitval is naar je product of dienst?

Voor bijvoorbeeld een kweker is het doordraaien van je teelt zeer emotioneel. Ook het zoeken naar personeel om de oogst in de kas binnen te halen vraagt je aandacht.  Maar ook de administratie, het papierwerk, vraagt aandacht. Vaste onderdelen zijn de betaling van facturen, het verzenden van facturen en het voldoen aan de verplichtingen aan de bank of andere geldverstrekker. 

Liquiditeit

Betalingen ontvangen, betalingen doen: alles hangt samen met liquiditeit van je bedrijf. De regels die gelden zijn: betaal op tijd, voorkom uitstel en verzend facturen en herinneringen tijdig. Is dat alles wat je moet doen?

Het betalen gaat zolang er geld is (in de vorm van banksaldi of rekening-courant en krediet). Ook hier zal er een bodem zijn: de grens waarop er geen geld is maar nog wel facturen moeten worden betaald. Het wordt wel betalingsonmacht genoemd. Onwil om te betalen is in deze tijd niet gewenst. Sterker nog: er wordt coulance gevraagd omdat wij met elkaar voor de opgave staan om het bedrijfsleven voort te zetten.

Daarom is het goed om je verplichtingen te controleren: wanneer en aan wie moet ik betalen, welke andere facturen moet ik betalen en wat moet mijn leverancier of afnemer nog aan mij voldoen? De afspraken liggen immers vast: factuurvoorwaarden, algemene voorwaarden, overeenkomsten, geldlening en krediet. Algemeen geldt: je moet je afspraak nakomen, dus leveren en betalen. Afwijken van die afspraken kan je niet alleen, je leverancier of je afnemer moet je daarin betrekken.

Wat kan je doen?

Uitstel van betaling

• De termijn van betaling ligt vast, aan die termijn is ook de leverancier of afnemer gebonden.
• Het overschrijden van de termijn heeft gevolgen, namelijk aanmaningen, beslaglegging, boete-rente, ontbinding van overeenkomst, schadevergoeding et cetera.
• Een neerwaartse spiraal bereik je door niet te reageren op verzoeken, herinneringen of aanmaningen van je leverancier of afnemer. Neem tijdig contact op en maak afspraken met je contractpartijen.
• Afspraken maken bij overschrijding van de betaaltermijn is nodig. Spreek een realistische termijn af met je leverancier en afnemer. Nu is van belang om elkaar te helpen, door goede afspraken te maken over de betaling en over de zekerheid dat er wordt betaald. Neem voor die afspraken een redelijk lange termijn.

Betaling

• Als er voldoende geldmiddelen zijn moet de factuur worden betaald. Door tijdige betaling dragen we bij aan het in stand houden van elkaars bedrijf.
• Kan elke factuur worden betaald? Die vraag betekent dat nagegaan wordt welke facturen en welke bedragen nog moeten worden betaald en binnen welke termijn. Door betaling van een factuur kan het zijn dat een andere factuur niet of maar gedeeltelijk kan worden betaald.
• Betalingsonmacht door het ontbreken van geld leidt er vaak toe om een factuur van de één eerder te betalen en de andere factuur uit te stellen.  Als van uitstel afstel komt is er een juridisch probleem!
• Het niet betalen of niet kunnen betalen geeft spanning bij je crediteur. Hij meent dat hij zaken heeft gedaan met iemand die kan betalen en zal dan ook betrokken willen worden bij betalingsproblemen. Uitblijven van contact zal de crediteur aanzetten tot incassomaatregelen en leidt tot extra kosten (boeterente, schadevergoeding et cetera), waardoor de betalingsproblemen alleen maar groter worden.
• Als niet alles kan worden betaald en er ook geen vooruitzicht is dat het in de nabije toekomst wel kan, is er sprake van een risico. Het risico is dat de ene crediteur/schuldeiser door de betaling een betere positie heeft gekregen dan de andere crediteur/schuldeiser die niet (geheel) is betaald.
• Hoofdregel is namelijk dat alle schuldeisers gelijk zijn, door het betalen van de één gaat de betaling van de ander mogelijk niet (geheel) lukken. Dat doorbreekt de gelijkheid van schuldeisers en betekent dat je als ondernemer daarvoor in privé aansprakelijk kan worden gesteld.
• Aansprakelijkheid van de ondernemer voor het niet gelijk betalen van alle schuldeisers kan door een curator worden ingeroepen bij faillissement. In dat geval kan de ondernemer als bestuurder aansprakelijk zijn en dient hij in privé de schade te voldoen.

Niet alles kan

Betalen door goederen

Het betalen van een schuldeiser/crediteur door goederen te leveren vanuit je bedrijf wordt vaak aangedragen als een oplossing. Bij betalingsonmacht levert de betaling in goederen wel vragen op. Normaal wordt de factuur betaald door overboeking, terwijl nu wordt geleverd in natura (goederen). Die naturabetaling had ook plaats kunnen vinden door overboeking op de rekening van de schuldeiser. Ook dient de waarde van de goederen die de schuldeiser krijgt vastgesteld te zijn. Deze moet ten minste gelijk zijn aan de betalingsverplichting (factuur die de schuldeiser heeft verzonden). Bij een lagere waarde van de goederen dan de factuur van je schuldeiser moet er worden bijbetaald.

Betalen tegen lagere waarde

Nog een vraagstuk ontstaat als goederen worden verkocht aan de leverancier/schuldeiser voor een lagere waarde. Stel de factuur heeft de omvang van € 15.000. De goederen die je wilt leveren aan de schuldeiser hebben een waarde van € 20.000. Dit levert problemen op, omdat de verplichting aan de crediteur € 15.000 is en er voor € 5.000 meer wordt onttrokken aan het bedrijf en dus aan andere schuldeisers. Er is sprake van paulianeus handelen, waardoor de transactie moet worden hersteld en er aansprakelijkheid voor de ondernemer ontstaat.

Niet opeisbaar

Een ander voorbeeld dat niet kan is het betalen van een schuld die nog niet opeisbaar is. Vooruitbetaling van bedragen lijkt vaak de mogelijkheid om leveranciers tevreden te houden, of mogelijkheden te geven om privévermogen te beschermen. De dga mag niet uit zijn bedrijf zijn rekening-courant inlossen aan hemzelf in privé, als deze niet opeisbaar is.

Ook dit zijn voorbeelden van paulianeus handelen. De curator heeft bij deze voorbeelden alle mogelijkheden om je privé aansprakelijk te houden.

Samengevat

1. Controleer je liquiditeit en termijnen voor betalingen
2. Maak diverse scenario’s voor meerdere maanden
3. Maak afspraken over betaling als deze nu niet mogelijk is en de voorwaarden
4. Transacties om te betalen door goederen over te dragen zijn lastig
5. Zorg dat alle crediteuren gelijk worden behandeld
6. Betaling van schulden die nog niet moeten worden betaald is niet toegestaan